Ryuuk Ryuuk
7497
BLOG

Akka – ostatnia twierdza krzyżowców

Ryuuk Ryuuk Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 18

W 1289 roku do mameluckiego sułtana Egiptu Kalawuna przybyło dwóch posłów (prawdopodobnie Wenecjanie), prosząc o interwencję zbrojną w Trypolisie. Posłowie wyjątkowo przemyślnie użyli najsilniejszego, finansowego argumentu – gdy coraz potężniejsza Genua zdobędzie pełnię władzy w Trypolisie (a do tego było już blisko), to nie tylko zdominuje cały Lewant, ale też uzależni od siebie handel w Aleksandrii. Owo wezwanie do interwencji dało sułtanowi pretekst do złamania rozejmu.

Kalawun skierował swoje wojsko pod Trypolis, i po ciężkim oblężeniu (oraz ucieczce Wenecjan i Genueńczyków) 26 kwietnia 1289 roku zdobył miasto. Mamelucy dokonali w mieście rzezi a kobiety i dzieci pognali do niewoli. Na koniec z rozkazu sułtana zrównano Trypolis z ziemią, po czym … zbudowano nowe miasto, jednak tym razem kilka kilometrów od morza, by uniemożliwić republikom włoskim (które wciąż panowały na morzu) jego zdobycie.

Upadek Trypolisu był ogromnym wstrząsem dla chrześcijan frankijskich. Doskonale zdawali sobie sprawę, że ich los zależy od woli sułtana, dlatego usiłowali utrzymać pokój. Już w 1281 roku, gdy ilchanidzi przekroczyli Eufrat, jedynie część szpitalików stanęła obok Mongołów, reszta zaś (baronowie, zakony i republiki włoskie) podpisała rozejm z sułtanem. Król jerozolimski Henryk II (z rodu Lusignan) przekazał posłom sułtana, że rozejm dotyczył jedynie Królestwa Jerozolimskiego, dlatego atak Kalawuna na Trypolis nie był jego złamaniem. To dość zaskakujące stwierdzenie (zdradzające strach) zostało przyjęte przez posłów z zadowoleniem, zwłaszcza że Henryk chętnie odnowił rozejm na dalsze dziesięć lat, dziesięć miesięcy i dziesięć dni. Jednak król musiał spodziewać się najgorszego, bo dla bezpieczeństwa udał się Cypr, po czym zwrócił się o pomoc do papieża i władców zachodnich.

Ostatnie posunięcie okazalo się dużym błędem, ponieważ na gorący apel papieża Mikołaja IV zorganizowano kolejną krucjatę. Jednak do wzięcia krzyża, zamiast baronów zgłosiło się pospólstwo z Lombardii i Toskanii. Baronowie byli uwikłani w konflikt sycylijski, a pospólstwo, które ten konflikt doprowadzał do nędzy, zapragnęło udać się do Ziemi Świętej nie tylko w nadziei zbawienia, ale też dla łupów i poprawy swego losu. Wenecjanie dostarczyli galer, podobnie ekskomunikowany król Aragonii Jakub II Sprawiedliwy.

W sierpniu 1290 roku krzyżowcy wylądowali w Akce. Od początku byli niesforni, zapijaczeni i zdeprawowani. Wyznaczeni przez papieża dowódcy nie potrafili nad nimi zapanować, zwłaszcza że skończyły się pieniądze na żołd. Szybko doszło do tragedii - przekonani iż ich świętym obowiązkiem jest walka z niewiernymi, krzyżowcy rozpoczęli mordowanie licznych w mieście muzułmanów, a wraz z nimi brodatych miejscowych chrześcijan. Władze zdołały jedynie ocalić grupkę muzułmanów, ukrywając ich na zamku, a kilku prowodyrów wtrącono do więzienia.

Oczywiście wieści o masakrze dotarły do sułtana. Kalawun przyjął przeprosiny, ale stanowczo zażądał też wydania winnych masakry. Gdyby tak zrobiono, zapewne nie doszłoby do wojny (sułtan dotrzymywał słowa), ale chrześcijanie nie mogli wydać krzyżowców na pewną śmierć. Wielki mistrz templariuszy zaproponował, żeby wydać zwykłych kryminalistów „w zastępstwie”, ale ten pomysł także odrzucono. Dość nierozsądnie próbowano nawet zrzucić winę na kupców muzułmańskich.

Na więśc o tym sułtan zerwał rozejm i ropoczął przygotowania do ataku na Akkę. Templariusze o wszystkim wiedzieli (mieli szpiega wśród emirów), ale nikt im nie wierzył. Wielki mistrz sam nawiązał romowy z Kalawunem i uzyskał obietnicę, że Akka zostanie oszczędzona pod warunkiem wypłaty jednego cekina weneckiego za każdego mieszkańca miasta. Jednak wielkiego mistrza, gdy przedłożył ofertę Sądowi Najwyższemu, okrzyknięto zdrajcą, nawet tłum obrzucał go wyzwiskami.

Chwilę wytchnienia dała Akce niespodziewana śmierć Kalawuna (sułtan ślubował, że nie pozostawi w mieście przy zyciu ani jednego chrześcijanina). Jednak jego syn, Al-Aszraf Chalil kontynuował przygotowania, mimo problemów wewnętrznych. Wkrotce zgromadził ogromną armię, tysiące przeszkolonych saperów i ponad setkę machin oblężniczych, ściągniętych ze wszystkich mameluckich posiadłości. Jedna z nich była tak ogromna (katapulta zwana „Zwycięzcą”), że droga z Krak de Chevaliers zajęła cały miesiąc.

Akka była wtedy potężną i nowoczesną konstrukcją (podwójne mury, kontrpodkopy) chrześcijanie zaś wciąż panowali na morzu, więc obrońcy byli zdesperowani i nawet odrzucili propozycję sułtana, gwarantującą im bezpieczeństwo jeśli się poddadzą. Zakony ściągnęły wszystkich ludzi, jakimi dysponowały. Dysproporcje sił były jednak wciąż zbyt duże. Pod koszmarnym wielodniowym ostrzałem padły mury i muzułmanie wdarli się do miasta. Wybuchła panika i wielu ludzi zginęło (nawet patriarcha Mikołaj), próbując dostać się do okrętów, których było zbyt mało, by pomieścić wszytkich uciekinierów. Wielu kapitanów okrętów robiło wtedy świetne interesy, gdyż bogate damy ofiarowywały cały swój majątek, a nawet rękę, za miejsce na pokładzie.

Templariuszom, którzy uparcie bronili się w swym miejskim zamku, podkopany budynek zawalono na głowy (przy okazji grzebiąc wielu muzułmanów) 28 maja 1291 r. Mamelucy dokonali okropnej rzezi na ulicach, oszczędzając jedynie tych co pozostali w domach. Ich furia była spotęgowana tym, że sami ponieśli ogromne straty podczas oblężenia. Przed trzy dni, zgodnie z tradycją grabili miasto. Tysiące chrześcijan dostało się do niewoli, podobno cena za młodą dziewczynę na targu w Damaszku spadła do zaledwie 1 dirhama. Część jeńców, którym darowano wolność po 10 latach, zdołała wrócić do kraju, jednak los wielu pozostał nieznany.

Reszta Palestyny poddaje się bez walki – Sydon, Tyr i Bejrut. Templariusze zaś opuszczają swoje zamki. Mamelucy na koniec starannie niszczą całe wybrzeże, by uniemożliwić Frankom powrót. Ostatnią bazę, wyspę Ruad pod Tortosą, opuszczają zakonnicy w 1302 roku. To już definitywny koniec rządów krzyżowców w Ziemi Świętej.

Steven Runciman „Dzieje wypraw krzyżowych”.

Ryuuk
O mnie Ryuuk

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura