Pijarzy (Zakon Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych) swój rodowód wywodzą od Józefa Kalasancjusza (Kalasantego), Hiszpana, który zasłynął zakładaniem powszechnych szkół dla dzieci, także ubogich. Pierwszą otworzył w 1597 roku, a w 1621 roku papież Grzegorz XV ustanowił zakon i zatwierdził jego regułę. Mimo dość owocnej działalności w 1648 roku podjęto decyzję o zamknięciu zakonu (odrodził się dopiero 20 lat później). Co się wtedy stało?
Szkoły pijarskie były rewolucyjne pod kilkoma względami. Kalasanty zabraniał stosowania kar cielesnych, uznając że każdy ma swą godność, i nakazywał cierpliwość wobec uczniów. W tradycyjnym wówczas modelu królowała rózga, więc tego typu metody wywoływały powszechne zdziwienie, czasem nawet wrogość. Należy też zaznaczyć, że sam Kalasanty był przyjacielem Galileusza, zaś jego szkoły promowały heliocentryzm. Po potępieniu Galileusza szkoły pijarskie stały się nieco kłopotliwe dla papiestwa. Ich zaprzysięgłym wrogiem zostali jezuici.
Prawdziwe problemy pijarów pojawiły się wraz z niesławną aferą pedofilską. Do czasu udawało się sprawy załatwiać tradycyjną metodą przenoszenia księży-pedofilów na inne placówki i klasycznym tuszowaniem. Jednak wkrótce wybuchł skandal, którego głównym bohaterem był ojciec Stefano Cherubini, dyrektor szkoły pijarskiej w Neapolu. Ta zwyrodniała kreatura nie przejmowała się oskarżeniami, gdyż rodzina Cherubini była bardzo ustosunkowana w Kurii Rzymskiej. Laertius i Angelo Maria Cherubini (ojciec i brat) byli autorami wielkich zbiorów prawa kanonicznego, tak więc Stefano wydawał się nietykalny.
Kalasancjusz postanowił odsunąć pedofila od dzieci poprzez … awans, mianując go wizytatorem generalnym. Nie była to mądra decyzja, ponieważ po kilku latach Cherubini poczuł się na tyle silny, że zapragnął zająć miejsce Kalasantego. W tym celu potężna rodzina uruchomiła swe znajomości – do utrącenia ojca-generała zaangażowano inkwizycję. Sprawą zajął się Francesco Albizzi, inkwizytor mianowany później kardynałem przez Innocentego X. Postawiony przed sądem i dość szybko usunięty ze swego stanowiska Kalasancjusz, nie widząc innego wyjścia, ujawnił dowody licznych przestępstw pedofilskich. Rzym jednak w ogóle nie zareagował i na czele zakonu pijarów postawił zdegenerowanego pedofila. Ten potwór poczynał sobie tak śmiele, że szybko wybuchły kolejne afery, w które uwikłani byli też inni „koledzy” generała Cherubiniego. Skandale były tak głośne, że papież Innocenty nakazał rozwiązać zakon. Cherubiniemu nie spadł włos z głowy. Został przeniesiony do szkoły kościelnej we Frascati, gdzie wciąż miał kontakt z dziećmi.
Sprawa pedofilii wśród pijarów jest skwapliwie pomijana przez różnych historyków i felietonistów, piszących o zakonie i jego założycielu. Zwykle obwinia się o to różnych „zawistników” działających z inspiracji różnych właścicieli szkól prywatnych, widzących w pijarach duże zagrożenie … Tylko niektórzy, jak ks. Tomasz Jaklewicz, wspominają o „pedofili jednego z liderów zakonu”, karierowiczostwie i „rywalizacji” z zakonem jezuitów.
Kalasanty został aresztowany (razem z kilkoma współbraćmi) i spędził jakiś czas w więzieniu. Pozbawiony funkcji generała zakonu umiera w domu opieki obserwując jak upada dzieło jego życia.
Mariusz Agnosiewicz „Kryminalne dzieje papiestwa”
Komentarze