Myląca nazwa, ale niewątpliwie chodzi tu o naszą, polską herezję, która mimo paskudnych prześladowań przetrwała aż do dzisiaj. Oczywiście od dawna nie ma schwekfeldystów w Polsce, gdyż zostali zmuszeni prześladowaniami (prowadzonymi zarówno przez katolików jak i luteran) do ucieczki.
Kaspar Schwenckfeld (1490-1561)miał niemieckie korzenie, jednak urodził się na naszych terenach jako poddany księcia legnickiego. Był osobą świecką i początkowo zwolennikiem Lutra, przekonał nawet swego księcia Fryderyka II Legnickiego do nowych prądów religijnych.
Kaspar doszedł do wniosku, że protestantyzm, jakkolwiek odrzucenie władzy papieskiej jest słuszne w kontekście interesów narodowych (czyli politycznie), to w niewielkim stopniu (albo w żadnym) spowodował poprawę moralną nowonawróconych. Katolicy i protestanci kłócili się o nieistotne rzeczy, debatowali nad obecnością ciała Chrystusa w obrzędzie transsubstancjacji, ale nie stawali się przez to lepsi, tylko jeszcze bardziej zacietrzewieni. Rozdarcie religijne sprawiło, że chrześcijanie znaleźli nowe linie podziału, nieuchronnie prowadzące do nienawiści, wojen i prześladowań. Kaspar szybko rozczarował się do nowych prądów religijnych i samego Lutra, którego zaczął też oskarżać o „papizm”.
Zatem nic w tym dziwnego, że kłopotliwe pytania heretyków o brak moralnej poprawy wśród wyznawców chrześcijaństwa (też sens zinstytucjonalizowanego kościoła), były źle przyjmowane wśród hierarchów obu stron religijnego konfliktu i spotkały się z wybitnie wrogą reakcją.
Religijna ewolucja Kaspara, przez którą musiał uciekać i ukrywać się w wielu regionach Europy (prześladowany przez obie strony:) doprowadziło go do wykształcenia doktryny, w której odrzucał chrzest dzieci jako bezsensowny (uznawał chrzest jedynie w odniesieniu do osób dorosłych, w pełni świadomych swych decyzji). Kaspar uważał, a za jego pośrednictwem całkiem liczni zwolennicy, że dobrzy chrześcijanie to po prostu dobrzy ludzie, rozproszeni zarówno wśród protestantów jak i katolików, którzy dobrymi stają się nie przez wyznawane doktryny, tylko uczynki.
Jego zwolennicy głosili rozdział ducha i materii, dlatego istniał dla nich jedynie kościół duchowy, wszelkie instytucje zaś nie miały znaczenia.
Schwenkfeldyści byli prześladowani zarówno przez katolików jak i protestantów, jednak najbardziej dali im się we znaki jezuici. Z ich strony spotkały ich działania wyjątkowo małostkowe i podłe. Karano ich z byle powodu grzywnami i więzieniem, utrudniano im przeprowadzanie jakichkolwiek czynności prawnych, odbierano dzieci a nawet zabraniano grzebania własnych zmarłych w poświęconej ziemi. Efektem tego były setki grobów schwenkfeldystów wzdłuż dróg. W 1863 postawiono pomnik w Twardocicach (stoi do dziś), będący pamiątką tych wydarzeń.
Schwenkfeldyzm jest niewątpliwie bardzo ciekawą herezją, w pewnym sensie przypomina moralne nauki sławnego Pelagiusza (pelagianizmu). Wyznawcy schwenkfeldyzmu zaznaczyli swą obecność w Ziemi Kłodzkiej, okolicach Złotoryi, ale bezpieczne schronienie znaleźli dopiero w Ameryce Północnej, gdzie obecnie ich liczbę szacuje się na około 3 tys.
Gabriela Wąs „Kaspar von Schwenkfeld. Myśl i działalność od 1534r.”
Mariusz Agnosiewicz „Heretyckie dziedzictwo Europy”
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kaspar_Schwenkfeld
