Z pewnością wielu obejrzało film Ridleya Scotta „Kingom of Heaven” (zdaje się, że niedługo będzie emisja w Polsacie). Pokazano w nim moment zwrotny w historii Ziemi Świętej, czasy pomiędzy drugą i trzecią wyprawą krzyżową, gdy była jeszcze szansa, niewielka a jednak, na życie w pokoju chrześcijan i muzułmanów.
Warto jednak skorygować parę faktów przedstawionych w filmie:
Balian z Ibelinu – nie był kowalem (ród Gibelinów pochodził z parweniuszy, ale z kupców italskich) ani też nie łączyło go z Sybillą Jerozolimską uczucie, jednak to on kierował obroną miasta (uczestniczył także w przegranej bitwie pod Hattin) i to on wynegocjował z Saladynem warunki jego poddania. Balian też nie wrócił do Europy, tylko uczestniczył w trzeciej wyprawie krzyżowej razem z Ryszardem Lwie Serce. Ta niezwykła scena, gdy pasował na rycerzy zwykłych mieszkańców Jerozolimy, naprawdę miała miejsce, choć w mniejszej skali.
Niektórzy twierdzą, że z Hattin wydostał się w inny sposób – mianowicie Saladyn puścił go, pod przysięgą, by mógł zabrać swoją rodzinę (bo miał żonę i dzieci) z miasta. Jednak Balian, zdecydowawszy się kierować obroną Jerozolimy, poprosił Saladyna o zwolnienie z przysięgi. Ten oczywiście się zgodził.
Saladyn – doskonały polityk i wielki wódz, mecenas sztuki i nauki. Jego czyny robiły z niego postać niczym z Baśni Tysiąca i Jednej nocy. Pewnego razu wplątał się w pewien spór, który zmusił go do długich rozpraw, i mimo iż racja była po stronie Saladyna, podarował nawet pieniądze swojemu przeciwnikowi na pokrycie kosztów. Podczas ataków na zamek Kerak dowiedział się, że trwa tam wesele. Zapytał w którym skrzydle i zaprzestał ostrzału. Pokonanym obrońcom garnizonu, w uznaniu ich odwagi odkupił żony i dzieci, które ci oddali w zastaw za pożywienie. Choremu Ryszardowi Lwie Serce przysłał swoich medyków. Dante Alighieri umieścił Saladyna w swojej Boskiej Komedii, czując do niego ogromny szacunek.
Baldwin IV Trędowaty – kolejna niezwykła postać. Nieustannie zmagający się ze swoją straszliwą chorobą tragiczny król, który żył zaledwie 24 lata.
Sybilla Jerozolimska – Gwidon z Lusignon był jej drugim mężem (miała z nim dwie córki). Z pierwszym swoim mężem, Wilhelmem V, miała syna Baldwina V, który po śmierci Balwina IV Trędowatego, w wieku 7 lat na krótko objął tron Jerozolimy. Sybilla nie odeszła razem z Balianem, tylko zmarła w 1190 roku w czasie zarazy. Nie była nawet w części tak pozytywną postacią, jak to przedstawiono w filmie. Gdy jej syn zmarł, podstępnie zdobyła władzę w Jerozolimie i osobiście koronowała Gwidona na króla.
Tyberiasz – nie wiem po jaką cholerę zmienili nazwisko Rajmunda z Trypolisu. Rajmund wydostał się z Hattin razem z Balianem, prowadząc szaleńczą szarżę na wojska Saladyna, który, widząc kto ją prowadzi, rozkazał swoim wojskom ich przepuścić. Był to nie tylko akt szacunku, ale też (jak to w przypadku Saladyna bywało) skalkulowane posunięcie. Rajmund nie był fanatykiem, tylko rozsądnym człowiekiem.
Renald z Chatillon – naprawdę był wyjątkowym łotrem, mordującym i grabiącym kogo się dało. Renald nie zabił siostry Saladyna (porwał ją i więził Gwidon z Lusignon). Jednak to Renald wywołał wojnę łupiąc statki na Morzu Czerwonym. Gdy zatopił okręt wiozący pielgrzymów do Dżiddy, nastawił wrogo do chrześcijan wszystkich władców islamskich. O jego charakterze najlepiej świadczy fakt, że gdy przebywał w niewoli u Nur ad-Dina, nikt nie był zainteresowany jego wykupieniem.
Gwidon z Lusignan – Swego czasu nawet wypowiedział posłuszeństwo królowi. Główny autor chrześcijańskiej klęski pod Hattlin, w której ostatecznie udowodnił swoją nieudolność. Dał Saladynowi słowo, że wróci do Francji, jednak po uwolnieniu ani myślał go dotrzymywać. Uczestniczył w trzeciej krucjacie i został ostatecznie królem Cypru.
Arcybiskup Herakliusz, patriarcha Jerozolimy – pojawia się na krótko w trzech scenach w filmie, jako wyjątkowo niesympatyczna postać. Arcybiskup naprawdę słynął z chciwości, zepsucia i tchórzostwa.
Gdy Balian z Saladynem negocjowali warunki kapitulacji, rycerz z Ibelinu zagroził nie tylko zrównaniem miasta z ziemią, ale też wymordowaniem muzułmańskich jeńców – to pewna skaza na imieniu Baliana:) Zaczęto więc tradycyjnie negocjować wysokość okupu. Trzeba tu przypomnieć, że chrześcijanie zdobywając Jerozolimę wymordowali jej wszystkich mieszkańców. Wszyscy zatem spodziewali się podobnego postępowania od Saracenów. Jednak Saladyn po raz kolejny okazał wielkoduszność i zgodził się na okup.
Ustalono, że za 30 tys. dinarów z miasta będzie mogło wyjechać 7 tys. biedoty. Reszta miała płacić 10 dinarów w przypadku mężczyzny, 5 dinarów za kobietę i 1 dinara za dziecko. Balian opróżnił do końca mizerny skarbiec królewski i zwrócił się o pomoc do zakonów rycerskich oraz Kościoła, które były znacznie bogatsze. No i jak myślicie, ile uzyskał?
Nie wiadomo ile dali joannici i templariusze, jednak arcybiskup nie dał złamanego szeląga. Miasto opuściło coś około 8 tysięcy ludzi. Około dwunastu tysięcy (?) miało iść do niewoli. Arcybiskup Herakliusz, który zapłacił tylko za siebie, opuścił miasto na czele karawany wozów uginających się od bogactwa, a zdumieni tym widokiem Saraceni (dla nich było to nie do pomyślenia) patrzyli na niego z pogardą. Al-Adil, widząc ponury pochód niewolników poprosił Saladyna (swojego brata), by mu podarował tysiąc jeńców, których natychmiast obdarował wolnością. Saladyn wypuścił też starców oraz żonatych mężczyzn, by ci wrócili do rodzin, zaś wdowy i sieroty jerozolimskie obdarował pieniędzmi ze swej szkatuły.
To było prawdziwe starcie cywilizacji, podczas którego Islam bezsprzecznie udowodnił swoją moralną wyższość.
Może Balian przemawia zbyt pompatycznie, z pewnością Saladyn nie dysponuje 200 tys. zbrojnych (w rzeczywistości dziesięć razy mniej:), wątek romantyczny jest zgodny jedynie z hollywoodzkimi realiami, oblężenie Jerozolimy trochę zbyt widowiskowe, jest też sporo pomyłek militarnych, jednak film wart obejrzenia.
Komentarze